Mechanizm odwrotnego obciążenia polega na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku VAT z dostawcy na nabywcę. Transakcja objęta odwrotnym obciążeniem zwalnia podatnika dostarczającego towar lub świadczącego usługę z obowiązku zapłaty podatku VAT. W konsekwencji sprzedawca wystawia fakturę sprzedaży bez podatku VAT, z adnotacją „odwrotne obciążenie” oraz sporządza deklarację VAT-27. Natomiast podmiotem zobowiązanym do naliczenia należnego podatku VAT jest nabywca, który jednocześnie zachowuje prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT z tytułu zakupu.

odwrotne obciążenie

Od 1 stycznia 2017 roku mechanizm odwrotnego obciążenia będzie obowiązkowy dla podmiotów świadczących usługi budowlane wymienione w tabeli nr 1, gdy łącznie zostaną spełnione następujące warunki:

  1. Oba podmioty transakcji (usługodawca i usługobiorca) są czynnymi podatnikami VAT.
  2. Usługodawca świadczy usługi objęte odwrotnym obciążeniem jako podwykonawca.

Kim jest podwykonawca?

Zgodnie z definicją zawartą w słowniku języka polskiego podwykonawcą jest firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy.

Podwykonawcę, który zleca dalsze podzlecenia należy traktować jak głównego wykonawcę swojego zakresu prac. Warto zwrócić uwagę, że z zakresu stosowania odwrotnego obciążenia wykreślono usługi w zakresie „wypożyczania konstrukcji i maszyn budowlanych wraz z operatorami i wynajem personelu dla tych usług”. Świadczenie takich usług nie ma charakteru podwykonawstwa, bowiem usługi świadczone przez podwykonawców powinny być zgodne z zakresem robót stanowiących przedmiot umowy o roboty budowlane pomiędzy inwestorem a generalnym wykonawcą.

Zastosowanie praktyczne:

W świetle nowych przepisów i uniknięcia błędów w rozliczaniu podatku VAT podwykonawcy, którzy świadczą usługi objęte odwrotnym obciążeniem powinni umieścić na fakturze sprzedaży klauzulę wprost informującą o świadczeniu usług podwykonawstwa.

Przepisy przejściowe:

Mechanizm odwrotnego obciążenia należy stosować dla usług wykonanych od 01 stycznia 2017r.

Momentem wykonania usługi budowlanej lub częściowego wykonania usługi budowlanej jest data podpisania przez zamawiającego odpowiednio protokołu końcowego odbioru robót lub protokołu częściowego wykonania robót, jeżeli dla wykonanej części usług określono zapłatę.

Obowiązek podatkowy:

Rozliczenie podatku VAT przez nabywców usług budowlanych objętych odwrotnym obciążeniem pozostaje taki sam jak dla podatnika świadczącego usługi budowlane, który nie jest podwykonawcą. Termin powstania obowiązku podatkowego VAT należy rozpoznać z chwilą wystawienia faktury, natomiast termin odliczenia VAT powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.

Tabela nr 1

Wykaz usług budowlanych objętych odwrotnym obciążeniem

(Załącznik nr 14 ustawy o VAT w poz. 2- 48)

Poz.

Symbol PKWiU

Nazwa usługi (grupy usług)

1 bez względu na symbol PKWiU Usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów symbol PKWiU cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. poz. 1223 oraz z 2016 r. poz. 266 i 542)
2 41.00.30.0 Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków)
3 41.00.40.0 Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków niemieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków)
4 42.11.20.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych oraz budową pasów startowych
5 42.12.20.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej
6 42.13.20.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową mostów i tuneli
7 42.21.21.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową rurociągów przesyłowych
8 42.21.22.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową sieci rozdzielczych, włączając prace pomocnicze
9 42.21.23.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową systemów irygacyjnych (kanałów), magistrali i linii wodociągowych, obiektów do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz stacji pomp
10 42.21.24.0 Roboty związane z wierceniem studni i ujęć wodnych oraz instalowaniem zbiorników septycznych
11 42.22.21.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową przesyłowych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych
12 42.22.22.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową linii rozdzielczych telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych
13 42.22.23.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową elektrowni
14 42.91.20.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową nabrzeży, portów, tam, śluz i związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych
15 42.99.21.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową obiektów produkcyjnych i górniczych
16 42.99.22.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową stadionów i boisk sportowych
17 42.99.29.0 Roboty ogólnobudowlane związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane
18 43.11.10.0 Roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych
19 43.12.11.0 Roboty związane z przygotowaniem terenu pod budowę, z wyłączeniem robót ziemnych
20 43.12.12.0 Roboty ziemne: roboty związane z kopaniem rowów i wykopów oraz przemieszczaniem ziemi
21 43.13.10.0 Roboty związane z wykonywaniem wykopów i wierceń geologiczno-inżynierskich
22 43.21.10.1 Roboty związane z wykonywaniem instalacji elektrycznych służących bezpieczeństwu
23 43.21.10.2 Roboty związane z wykonywaniem pozostałych instalacji elektrycznych
24 43.22.11.0 Roboty związane z wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych i odwadniających
25 43.22.12.0 Roboty związane z wykonywaniem instalacji cieplnych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
26 43.22.20.0 Roboty związane z wykonywaniem instalacji gazowych
27 43.29.11.0 Roboty związane z zakładaniem izolacji
28 43.29.12.0 Roboty związane z zakładaniem ogrodzeń
29 43.29.19.0 Pozostałe roboty instalacyjne, gdzie indziej niesklasyfikowane
30 43.31.10.0 Roboty tynkarskie
31 43.32.10.0 Roboty instalacyjne stolarki budowlanej
32 43.33.10.0 Roboty związane z wykładaniem posadzek i oblicowywaniem ścian
33 43.33.21.0 Roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian lastryko, marmurem, granitem lub łupkiem
34 43.33.29.0 Pozostałe roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian (włączając tapetowanie), gdzie indziej niesklasyfikowane
35 43.34.10.0 Roboty malarskie
36 43.34.20.0 Roboty szklarskie
37 43.39.11.0 Roboty związane z wykonywaniem elementów dekoracyjnych
38 43.39.19.0 Roboty związane z wykonywaniem pozostałych wykończeniowych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych
39 43.91.11.0 Roboty związane z wykonywaniem konstrukcji dachowych
40 43.91.19.0 Roboty związane z wykonywaniem pozostałych prac dekarskich
41 43.99.10.0 Roboty związane z zakładaniem izolacji przeciwwilgociowych i wodochronnych
42 43.99.20.0 Roboty związane z montowaniem i demontowaniem rusztowań
43 43.99.30.0 Roboty związane z fundamentowaniem, włączając wbijanie pali
44 43.99.40.0 Roboty betoniarskie
45 43.99.50.0 Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych
46 43.99.60.0 Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji z cegieł i kamienia
47 43.99.70.0 Roboty związane z montażem i wznoszeniem konstrukcji z elementów prefabrykowanych
48 43.99.90.0 Roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych