Mechanizm odwrotnego obciążenia polega na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku VAT z dostawcy na nabywcę. Transakcja objęta odwrotnym obciążeniem zwalnia podatnika dostarczającego towar lub świadczącego usługę z obowiązku zapłaty podatku VAT. W konsekwencji sprzedawca wystawia fakturę sprzedaży bez podatku VAT, z adnotacją „odwrotne obciążenie” oraz sporządza deklarację VAT-27. Natomiast podmiotem zobowiązanym do naliczenia należnego podatku VAT jest nabywca, który jednocześnie zachowuje prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT z tytułu zakupu.
Warunki zastosowania odwrotnego obciążenia w usługach budowlanych i budowlano-montażowych
Od 1 stycznia 2017 roku mechanizm odwrotnego obciążenia będzie obowiązkowy dla podmiotów świadczących usługi budowlane wymienione w tabeli nr 1, gdy łącznie zostaną spełnione następujące warunki:
- Oba podmioty transakcji (usługodawca i usługobiorca) są czynnymi podatnikami VAT.
- Usługodawca świadczy usługi objęte odwrotnym obciążeniem jako podwykonawca.
Kim jest podwykonawca?
Zgodnie z definicją zawartą w słowniku języka polskiego podwykonawcą jest firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy.
Podwykonawcę, który zleca dalsze podzlecenia należy traktować jak głównego wykonawcę swojego zakresu prac. Warto zwrócić uwagę, że z zakresu stosowania odwrotnego obciążenia wykreślono usługi w zakresie „wypożyczania konstrukcji i maszyn budowlanych wraz z operatorami i wynajem personelu dla tych usług”. Świadczenie takich usług nie ma charakteru podwykonawstwa, bowiem usługi świadczone przez podwykonawców powinny być zgodne z zakresem robót stanowiących przedmiot umowy o roboty budowlane pomiędzy inwestorem a generalnym wykonawcą.
Zastosowanie praktyczne:
W świetle nowych przepisów i uniknięcia błędów w rozliczaniu podatku VAT podwykonawcy, którzy świadczą usługi objęte odwrotnym obciążeniem powinni umieścić na fakturze sprzedaży klauzulę wprost informującą o świadczeniu usług podwykonawstwa.
Przepisy przejściowe:
Mechanizm odwrotnego obciążenia należy stosować dla usług wykonanych od 01 stycznia 2017r.
Momentem wykonania usługi budowlanej lub częściowego wykonania usługi budowlanej jest data podpisania przez zamawiającego odpowiednio protokołu końcowego odbioru robót lub protokołu częściowego wykonania robót, jeżeli dla wykonanej części usług określono zapłatę.
Obowiązek podatkowy:
Rozliczenie podatku VAT przez nabywców usług budowlanych objętych odwrotnym obciążeniem pozostaje taki sam jak dla podatnika świadczącego usługi budowlane, który nie jest podwykonawcą. Termin powstania obowiązku podatkowego VAT należy rozpoznać z chwilą wystawienia faktury, natomiast termin odliczenia VAT powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Tabela nr 1
Wykaz usług budowlanych objętych odwrotnym obciążeniem
(Załącznik nr 14 ustawy o VAT w poz. 2- 48)
|
Poz. |
Symbol PKWiU |
Nazwa usługi (grupy usług) |
| 1 | bez względu na symbol PKWiU | Usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów symbol PKWiU cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. poz. 1223 oraz z 2016 r. poz. 266 i 542) |
| 2 | 41.00.30.0 | Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) |
| 3 | 41.00.40.0 | Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków niemieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) |
| 4 | 42.11.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych oraz budową pasów startowych |
| 5 | 42.12.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej |
| 6 | 42.13.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową mostów i tuneli |
| 7 | 42.21.21.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową rurociągów przesyłowych |
| 8 | 42.21.22.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową sieci rozdzielczych, włączając prace pomocnicze |
| 9 | 42.21.23.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową systemów irygacyjnych (kanałów), magistrali i linii wodociągowych, obiektów do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz stacji pomp |
| 10 | 42.21.24.0 | Roboty związane z wierceniem studni i ujęć wodnych oraz instalowaniem zbiorników septycznych |
| 11 | 42.22.21.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową przesyłowych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych |
| 12 | 42.22.22.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową linii rozdzielczych telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych |
| 13 | 42.22.23.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową elektrowni |
| 14 | 42.91.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową nabrzeży, portów, tam, śluz i związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych |
| 15 | 42.99.21.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową obiektów produkcyjnych i górniczych |
| 16 | 42.99.22.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową stadionów i boisk sportowych |
| 17 | 42.99.29.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane |
| 18 | 43.11.10.0 | Roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych |
| 19 | 43.12.11.0 | Roboty związane z przygotowaniem terenu pod budowę, z wyłączeniem robót ziemnych |
| 20 | 43.12.12.0 | Roboty ziemne: roboty związane z kopaniem rowów i wykopów oraz przemieszczaniem ziemi |
| 21 | 43.13.10.0 | Roboty związane z wykonywaniem wykopów i wierceń geologiczno-inżynierskich |
| 22 | 43.21.10.1 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji elektrycznych służących bezpieczeństwu |
| 23 | 43.21.10.2 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych instalacji elektrycznych |
| 24 | 43.22.11.0 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych i odwadniających |
| 25 | 43.22.12.0 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji cieplnych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych |
| 26 | 43.22.20.0 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji gazowych |
| 27 | 43.29.11.0 | Roboty związane z zakładaniem izolacji |
| 28 | 43.29.12.0 | Roboty związane z zakładaniem ogrodzeń |
| 29 | 43.29.19.0 | Pozostałe roboty instalacyjne, gdzie indziej niesklasyfikowane |
| 30 | 43.31.10.0 | Roboty tynkarskie |
| 31 | 43.32.10.0 | Roboty instalacyjne stolarki budowlanej |
| 32 | 43.33.10.0 | Roboty związane z wykładaniem posadzek i oblicowywaniem ścian |
| 33 | 43.33.21.0 | Roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian lastryko, marmurem, granitem lub łupkiem |
| 34 | 43.33.29.0 | Pozostałe roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian (włączając tapetowanie), gdzie indziej niesklasyfikowane |
| 35 | 43.34.10.0 | Roboty malarskie |
| 36 | 43.34.20.0 | Roboty szklarskie |
| 37 | 43.39.11.0 | Roboty związane z wykonywaniem elementów dekoracyjnych |
| 38 | 43.39.19.0 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych wykończeniowych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych |
| 39 | 43.91.11.0 | Roboty związane z wykonywaniem konstrukcji dachowych |
| 40 | 43.91.19.0 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych prac dekarskich |
| 41 | 43.99.10.0 | Roboty związane z zakładaniem izolacji przeciwwilgociowych i wodochronnych |
| 42 | 43.99.20.0 | Roboty związane z montowaniem i demontowaniem rusztowań |
| 43 | 43.99.30.0 | Roboty związane z fundamentowaniem, włączając wbijanie pali |
| 44 | 43.99.40.0 | Roboty betoniarskie |
| 45 | 43.99.50.0 | Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych |
| 46 | 43.99.60.0 | Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji z cegieł i kamienia |
| 47 | 43.99.70.0 | Roboty związane z montażem i wznoszeniem konstrukcji z elementów prefabrykowanych |
| 48 | 43.99.90.0 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych |